Pouke iz prošlosti: epidemija velikih boginja u Jugoslaviji, njen uticaj na javno zdravlje i ekonomiju

Apstrakt

Velike boginje su smrtonosna zarazna bolest koju izaziva virus iz roda ortopoks virusa. Najčešći simptom jeste osip koji se javlja 12 dana nakon zaražavanja. Virus se brzo širi putem aerosola i može da izazove eksplozivne pandemije sa nesagledivim posledicama. Velike boginje su vekovima rasprostranjene širom sveta, a smrtnost od ove bolesti iznosi oko 30%. Najveća epidemija velikih boginja (Variola vera) u Evropi nakon Drugog svetskog rata izbila je 1972. godine, na teritoriji tadašnje Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ). Stopa smrtnosti bila je 20%, tačnije u populaciji od 20.600.000 ljudi umrlo je 35 od 175 registrovanih slučajeva. Ove brojke učinile su epidemiju jednom od najdramatičnijih u 20. veku kada je reč o javnom zdravlju na Balkanu. Socijalne i ekonomske posledice epidemije bile su ogromne i dugoročne. Pored narušenog društvenog života (ogroman broj ljudi bio je u karantinu i nije bio u mogućnosti da stupi u kontakt sa porodicom, što je izazvalo stres i nezadovoljstvo), epidemija velikih boginja u SFRJ takođe je uticala na javno zdravlje i ekonomiju države. Vlada je potrošila ukupno 6 milijardi tadašnjih dinara (oko 600 miliona američkih dolara) na epidemiju iz 1972.

Ključne reči

velike boginje, javno zdravlje, vakcina, direktni troškovi, ekonomika zdravstvene zaštite, eksternalije